حوزه های علمیه شیعیان ، همواره کانون تعلیم و تربیت فرزانگانی بوده است که رسالت پاسداری از معارف اسلامی و انتشار آن را در طول اعصار و قرون بر عهده داشته اند. دانشورزانی که با سلاح علم ، بیان وبنان ، قلم و کلام به ابلاغ دین و احیا و اصلاح جوامع انسانی همت گماردند و واسطه فیض دریافت پیام خدا و کسب معرفت و بصیرت گردیدند.
این رسالت خطیر در ادوارگوناگون استمرار یافته وهم اینک نیز ، حوزه علمیه خواهران با پشتکار و استقامت مثال زدنی ،در مسیرفهم و تبلیغ و تحقّق دین و دفاع از ارزشهای دینی و مبارزه با بدعتها در کنار حوزه های علمیه برادران قرار گرفته تا زمینه‌ساز ظهور حضرت مهدی (عج) شوند.
خیرخواه این پاسبانان و ناشران دین الهی و مکتب گرانسنگ اهل بیت عصمت و طهارت خداوند تبارک وتعالی است چراکه :
اِذا أرادَ اللّهُ بِعَبدخَیراً فَقَّهَهُ فی الدّینِ
هرگاه خدا برای بندهای خیر بخواهد او را با دین خود عمیقاً آشنا می گرداند.
تحصیلات دینی بانوان در ایران اسلامی، تا پیش از دهه چهل قرن سیزدهم شمسی به صورت فردی صرفا به برخی از بانوان – که غالباً ازوابستگان علمای بزرگ اسلامی بودند- اختصاص داشت و پس از سال ۱۳۴۱ که نهضت حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه آغاز شد،حرکت ارزشمند تحصیل دینی بانوان در برخی از شهرهای کشور با عنوان مکتب مانند: مکتب توحید و مکتب علی علیه السلام در قم و مکتب نرجس سلام الله علیها در مشهد مقدس و… شروع شد.
پس از انقلاب شکوهمند اسلامی و حضور ارزشمند بانوان در عرصه های علمی و اجتماعی، اقبال بانوان متدین به تحصیلات حوزوی بصورت چشمگیری افزایش یافت. تا اینکه در سال ۱۳۶۳ به دستور حضرت امام(ره) جامعه الزهراء سلام الله علیها در شهر مقدس قم تأسیس شد و مکتب های مختلف خواهران این شهر در آن ادغام شدند و از آن زمان برنامه آموزشی و تربیتی بانوان شکل دیگری به خود گرفت و به سوی تکامل و پیشرفت گام نهاد.
در سال ۱۳۷۵حدود یکسال پس از سفر پر خیر وبرکت مقام معظم رهبری مدظلهالعالی به شهر مقدس قم و ارائه رهنمودهای سازنده به مسئولان حوزه در جهت ساماندهی و توسعه همهجانبه حوزههای علمیه، شورای عالی حوزه علمیه قم طی مصوبهای «مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران» را به منظور ساماندهی وحمایت و پشتیبانی از مدارس علمیه خواهران کشور تأسیس شد.
نظام آموزشی
نظام آموزشی ـ تربیتی حوزه های علمیه خواهران با حفظ اصول اساسی حوزه های علمیه تشیّع، متناسب با ویژگی های اختصاصی بانوان و نیازهای جامعه طراحی شده است. یکی از ویژگی های این نظام، طراحی آن در قالب مقاطع تحصیلی کوتاه مدت و هدفمند است که اهداف کلان آن که انتظار می رود در مقاطع و مراحل مختلف تحقق یابد بدین شرح است: تربیت خواهران دین شناس، صاحب نظر، متخلّق به اخلاق اسلامی، توانمند در تبلیغ، ترویج آموزه های دینی و دفاع از باورها و ارزش های مکتب حیات بخش قرآن و اهل بیت علیهم السلام تدریس، تحقیق، تألیف، مدیریت فرهنگی، پاسخگو به نیازهای علمی ـ معرفتی و اخلاقی بانوان نظام آموزشی حوزه های علمیه خواهران در سه مقطع تحصیلی طراحی شده است:
مقطع اول: سطح دو(کارشناسی)
این مقطع برای دو گروه از داوطلبان، با توجه به سطح علمی آنها، با برنامه تحصیلی مستقل، طراحی و اجرا می شود:
الف) برنامه تحصیلی ویژه داوطلبانی که با مدرک سوم راهنمایی وارد حوزه می شوند. این برنامه مشتمل بر۲۶۶ واحد درسی است و حداقل در هفت سال اجرا می شود.
ب) برنامه تحصیلی ویژه داوطلبانی که با مدرک دیپلم و بالاتر وارد حوزه می شوند. این برنامه مشتمل بر ۱۹۰ واحد درسی است و حداقل در پنج سال اجرا می شود. در این مقطع، امکان تحصیل به صورت حضوری (تم اموقت و پاره وقت) و نیمه حضوری وجود دارد.
به دانش آموختگان این مقطع پس از موفقیت در مراحل علمی، اخلاقی و مهارتی مدرک تحصیلی سطح دو(کارشناسی) اعطا می شود.
مقطع دوم: سطح سه (کارشناسی ارشد)
در این مقطع طلاب دروس حوزوی را در رشته ها و گرایش های مختلف بصورت تخصصی فرا می گیرند. در حال حاضر ۱۲رشته در ۵۰ واحد آموزشی در سراسر کشور اجرا می شود. به دانش آموختگان این مقطع مدرک تحصیلی سطح سه (کارشناسی ارشد) اعطا می شود.
تحصیل در این مقطع به شیوه حضوری، نیمه حضوری و غیرحضوری اجرا می شود.
مقطع سوم: سطح چهار آموزشی ـ پژوهشی(دکترا)
در این مقطع خواهران طلبه وارد عرصه ارائه نظریه علمی و تولید علم می شوند.
